Gimnastyka słowiańska nie jest jeszcze zbyt popularną praktyką, a szkoda. Dlaczego? Ponieważ łączy w sobie pracę z ciałem i oddechem oraz elementy uważności, będąc przy tym bardzo… kobiecą, intuicyjną i subtelną. Ćwiczenia, które oferuje, to nie wyścig po rezultaty ani sposób na szybkie spalanie kalorii, ale okazja, by wsłuchać się w potrzeby ciała i odnaleźć wewnętrzny spokój. Na czym dokładnie polega gimnastyka słowiańska i jakie daje efekty? Jak zacząć?

Czym jest gimnastyka słowiańska?

Gimnastyka słowiańska to holistyczny system 27 ćwiczeń stworzony z myślą o kobietach. Choć przywodzi na myśl pradawne tradycje i mądrości Słowianek, w obecnej formie funkcjonuje od niedawna. Narodziła się bowiem w latach 90. XX w., na gruncie opowieści kobiet, które praktykowały tę formę ruchu.

Historia gimnastyki słowiańskiej

Jako system gimnastyka słowiańska została opracowana przez białoruskiego etnografa Giennadija Adamowicza, który opisał ją w podręczniku dla studentów „Tradycyjne metody treningu psychofizycznego Białorusinów”. Z czasem wyszkolił pierwsze instruktorki, a gimnastyka słowiańska była popularyzowana na Białorusi, w Ukrainie i Rosji. Z czasem podzieliła się na kilka odłamów (stąd istnienie różnych szkół).

Dziś gimnastyka słowiańska to połączenie ruchu, medytacji, pracy z oddechem, wizualizacji i symboliki głęboko osadzonej w mitologii słowiańskiej. Często mówi się o niej jak o „psychoterapii ciała”, łączącej elementy fizyczne z duchowym rozwojem i emocjonalną równowagą.

Gimnastyka słowiańska to praktyka inna niż klasyczne treningi. Nie chodzi w niej o liczbę powtórzeń, śrubowanie wyników czy intensywny wysiłek, lecz o łagodne wsłuchiwanie się w ciało i czerpanie przyjemności z ruchu.

Filozofia i struktura gimnastyki słowiańskiej: trzy „światy”

Ćwiczenia znane jako system „Stojąca Woda” nawiązywały do pogańskiej kultury dawnych Słowian, którzy oddawali cześć biereginiom (to opiekunki chroniące przed złymi mocami), a filozofia gimnastyki słowiańskiej opiera się na słowiańskiej kosmologii, według której rzeczywistość dzieli się na trzy światy:

1. Świat Górny – Prawi (bogowie, świat duchowy)

Świat Górny – Prawi – jest związany z emocjami i duchowością. Pozwala otworzyć się na inspirację, duchowość i kontakt z wyższą świadomością. Ćwiczenia tej grupy wykonuje się w pozycjach stojących, które stanowią most między „niebem” a człowiekiem.

2. Świat Środkowy – Jawi (świat ludzi)

Świat Środkowy – Jawi – odpowiada za sferę uczuć i codziennego życia. Wykonywane w klęku ćwiczenia symbolizują ugruntowanie, uziemienie, stabilność i poczucie bezpieczeństwa w świecie materialnym. Pomagają poczuć fundamenty życia, zakorzenienie w rzeczywistości.

3. Świat Dolny – Nawi (dusze przodków)

Świat Dolny – Nawi – obejmuje aspekt fizyczny ciała. Ćwiczenia w tej części, wykonywane są w pozycji podpartej na kolanach i łokciach, otwierają przestrzeń introspekcji, wyciszenia, uważności i połączenia z podświadomością oraz przodkami.  

W psychologicznym ujęciu Górny Świat symbolizuje nadświadomość, Średni — świadomość, a Dolny odnosi się do obszaru podświadomości.

Każda z pozycji ma swoje symboliczne znaczenie, często związane z żywiołami, intencjami i archetypami. Symbole takie jak Ogień czy Woda wzmacniają energetyczny przekaz ćwiczeń, czyniąc z gimnastyki słowiańskiej swoisty rytuał intencyjny.

Na czym polega gimnastyka słowiańska?

Początkowo gimnastyka słowiańska przybierała formę tańca, dzięki któremu kobiety intuicyjnie łączyły się z energiami natury, ziemi i nieba, budując więź ze światem bogów, ludzi i przodków. Każdy ruch miał swoje znaczenie, wpływając zarówno na ciało, jak i na sferę emocji. Kobiety intuicyjnie wiedziały, co robić, by osiągnąć pożądany efekt.

Jak obecnie wygląda praktyka gimnastyki słowiańskiej? Obejmuje zarówno elementy wzmacniające, jak przysiady, pompki czy rozciąganie (intensywnie pracuje na mięśniach głębokich, także z mięśniami dna miednicy), jak i delikatne, rytmiczne przejścia wykonywane często w plenerze — wśród drzew, na trawie, blisko natury.

Wprowadza się również elementy pracy w obrębie stref hormonalnych, koncentrując się na piersiach, nadnerczach czy okolicach pach, co wspomaga równowagę hormonalną. Sekwencje ruchów, połączone z oddechem i medytacją, wspierają relaks i uważność.

Gimnastyka słowiańska przypominają jogę, jednak w unikalnym słowiańskim wydaniu.

System gimnastyki słowiańskiej składa się z 27 pozycji, podzielonych na trzy grupy nawiązujące do słowiańskiej kosmologii. Istotą praktyki jest indywidualny dobór ćwiczeń (tzw.  mikrokompleksy). Spośród wszystkich pozycji wybiera się 7, często na podstawie słowiańskiego horoskopu.

Trzy pierwsze pozycje wzmacniają zdrowie fizyczne, kolejne trzy równoważą sferę emocjonalną, a ostatnia harmonizuje oba te obszary. Dodatkowym elementem są specjalne karty z ludowymi symbolami, które wskazują układ ćwiczeń. Choć znaczenie niektórych znaków bywa niejednoznaczne, opierają się one na zrekonstruowanej wiedzy i tradycji.

Gimnastyka słowiańska: korzyści dla ciała i ducha

Gimnastyka słowiańska przynosi wiele korzyści na kilku poziomach, nie tylko fizycznym, ale także psychicznym i duchowym. Jakich efektów można się spodziewać?

Delikatne, płynne ruchy pomagają rozluźnić napięte mięśnie, redukują napięcia, uelastyczniają kręgosłup i biodra, poprawiając mobilność i zakres ruchu (działa jak stretching i mobility). Wzmacniane są także mięśnie głębokie, co przekłada się na większą siłę, lepszą gibkość i stabilność całej sylwetki.

Regularna praktyka ujędrnia ciało, wzmacnia kręgosłup, modeluje linię biustu i nadaje ruchom lekkości oraz gracji. Dodatkowo może łagodzić dolegliwości związane z miesiączką i menopauzą, przynosząc ulgę w bólach menstruacyjnych.

Gimnastyka słowiańska to nie tylko praca z ciałem, ale również wsparcie dla psychiki i duchowości. Dzięki świadomemu ruchowi kobiety uczą się wsłuchiwać w siebie, odczytywać sygnały płynące z ciała, lepiej rozumieć własne emocje i korzystać z intuicji. Połączenie płynnych sekwencji z oddechem i symboliką dawnych tradycji sprzyja uważności oraz wewnętrznej równowadze. To pomaga wyciszyć układ nerwowy, redukować napięcie, przynosi spokój i poczucie wewnętrznej mocy.

Dla wielu kobiet gimnastyka słowiańska to duchowa podróż: powrót do korzeni, do siły przekazywanej przez pokolenia i do kobiecej energii mocno zakorzenionej w naturze, płynącej z tradycji przodków.

Ruch jest nie tylko formą ćwiczeń, ale i sposobem na budowanie więzi z samą sobą i ze swoją historią.

Gimnastyka słowiańska to holistyczna praktyka ruchowo‑medytacyjna, która łączy siłę fizyczną, relaksację, symbolikę i duchowość. Dzięki temu tworzy przestrzeń, w której można odzyskać wewnętrzną harmonię, zdrowie i pewność siebie.

Jak zacząć przygodę z gimnastyką słowiańską?

Jak zacząć praktykować gimnastykę słowiańską? Możesz to zrobić samodzielnie, bazując na materiałach online. W sieci można znaleźć wiele darmowych instruktaży (warto zacząć choć od 3 pozycji, po jednej z każdego świata). Pomocne mogą być także karty symboli. To doskonałe narzędzie do głębszej pracy z intencjami.

Coraz większą popularnością cieszą się także warsztaty i zajęcia w kobiecych kręgach. Spotkania odbywają się w wielu miejscach w Polsce, między innymi w Dobrostanie na warszawskiej Saskiej Kępie czy w olsztyńskiej ARToffNI (warto poszukać spotkań stacjonarnych w swojej okolicy lub wziąć udział w zajęciach on-line). Wspólnej praktyce w kobiecym gronie towarzyszy poczucie wspólnoty i wzajemnego wsparcia.

Gimnastyka słowiańska — krytyka 

Jednak gimnastyka słowiańska spotyka się także z krytyką. Niektórzy zwracają uwagę, że choć wokół niej narosło wiele romantycznych opowieści o pradawnych boginkach, magii i ćwiczeniach w lnianych spódnicach, w rzeczywistości nie ma na to dowodów w etnografii słowiańskiej.

Punktem zapalnym są także pojawiające się w niektórych środowiskach uproszczenia, komercjalizacja, marketing i ezoteryczne dodatki, które nie mają związku z pierwotnym celem ćwiczeń.

— Fantazje i spekulacje na temat „słowiańskiej Kamasutry”, „pamięci genetycznej Słowian”, „praktyki rodowej od babci z Ukrainy”, „Mocy Strażniczki” dyskredytują tradycyjną praktykę zapisaną przez białoruską kobietę. Jeżeli instruktorka „słowiańska” zamiast pracować z ciałem, wypełnia zajęcia pseudosłowiańską magią, kartami i horoskopami, to znaczy, że nie została odpowiednio przeszkolona w samej praktyce fizycznej. [źródło]

Gimnastyka słowiańska — podsumowanie

Gimnastyka słowiańska to znacznie więcej niż zestaw ćwiczeń czy trening. To holistyczna praktyka i rytuał, który łączy ciało, umysł i duszę poprzez starosłowiańską symbolikę i świadomość.

Podczas spotkania z nią ruch staje się medytacją, a ciało i „głowa” wchodzą w harmonijny dialog. Dzięki temu można nie tylko zyskać silniejsze ciało, ale i odbyć podróż ku wewnętrznej harmonii i kobiecej sile. Dla wielu staje się drogą do wewnętrznego spokoju, siły oraz poczucia zakorzenienia — zarówno w sobie, jak i w naturze oraz tradycji przodków.