W świecie pełnym wyzwań, stresu, napiętych terminów i nieprzewidywalnych zdarzeń, temat odporności psychicznej zyskuje coraz większą popularność. I słusznie, bo to jeden z filarów zdrowia psychicznego oraz ogólnego dobrostanu. Czym tak naprawdę jest odporność psychiczna i co jej szkodzi? Co możemy zrobić, by ją wspierać i wzmacniać?

Co to jest odporność psychiczna?

Odporność psychiczna, nazywana także elastycznością psychiczną, to cecha osobowości i umiejętność radzenia sobie z wyzwaniami, zmianami, niewygodnymi emocjami, stresem oraz presją.

Można powiedzieć, że odporność to nasz „wewnętrzny pancerz”, który pozwala:

• zachować spokój w trudnych sytuacjach,
• nie poddawać się, odnosząc porażkę,
• radzić sobie ze stresem,
• adaptować do zmian,
• zachować spokój ducha nawet wtedy, gdy życie rozpieszcza,
• chronić się przed urazami psychicznymi,
• szybko wracać do równowagi po stresujących wydarzeniach.

Nie oznacza to, że odporne psychicznie osoby nie doświadczają stresu. One po prostu lepiej sobie z nim radzą, nie pozwalają mu przejąć kontroli nad życiem.

Co szkodzi odporności psychicznej?

Na sposób radzenia sobie ze stresem wpływa wiele czynników, takich jak wiek, płeć, kondycja fizyczna, tolerancja bólu, dyscyplina wewnętrzna, wiara w siebie, cierpliwość, wytrwałość, odpowiedzialność czy pozytywne nastawienie.

Wyróżniono także czynniki, które odporność psychiczną osłabiają. To przede wszystkim niehigieniczny tryb życia, czyli:

• nieodpowiednia dieta,
• niedobory witamin oraz minerałów (szczególnie magnezu, witamin B i D),
• brak aktywności fizycznej,
• zaburzenia snu, brak snu, nieregularny rytm dobowy,
• brak równowagi między pracą a odpoczynkiem,
• przewlekły stres i brak odpoczynku,
• izolacja społeczna, brak wsparcia,
• chroniczny stres, presja bycia perfekcyjnym,
• krytyczny, negatywny dialog wewnętrzny,
• nierealistyczne oczekiwania wobec siebie, które prowadzą do wypalenia.

Brzmi znajomo? Spokojnie – dobra wiadomość jest taka, że odporność psychiczną można trenować. I to całkiem przyjemnie!

Jak dbać o odporność psychiczną?

Odporność psychiczna nie jest czymś, z czym się rodzimy lub nie. Choć w dużym stopniu ją dziedziczymy, jej poziom może ulec zmianie. Oznacza to, że tę umiejętność można rozwijać. Jak to robić krok po kroku, dzień po dniu, z troską o siebie, z uważnością i wyrozumiałością?

Zadbaj o regularny sen. Nic tak nie regeneruje układu nerwowego jak zdrowy odpoczynek. Codziennie się ruszaj. Sprawdzą się tak treningi w domu czy na siłowni, jak i spacer, joga, pilates, czyli wszystko, co sprawia frajdę.

Jedz mądrze. Zadbaj o to, by w jadłospisie znajdowały się warzywa, zdrowe tłuszcze, pełnoziarniste produkty. Pamiętaj o najlepszej dla siebie diecie, ale i optymalnym nawadnianiu organizmu.

O energię, witalność i odporność psychiczną, zwłaszcza w okresach wzmożonego stresu, zmęczenia i intensywnej pracy umysłowej, można także dbać poprzez wspieranie się suplementacją.

Pamiętaj o odpoczynku, relaksie, hobby, chwilach dla siebie i wyciszaniu układu nerwowego. Dbaj o relacje. Rozmawiaj, spotykaj się z ludźmi, nie zamykaj się w sobie. Praktykuj uważność. Pomoże Ci medytacja, głębokie oddychanie. To naprawdę działa!

Zmieniaj dialog wewnętrzny. Traktuj siebie z życzliwością, jak najlepszego przyjaciela. Ogranicz presję. Nie trzeba być ideałem.

Jak budować odporność psychiczną?

Odporność psychiczną można nie tylko wspierać, ale i budować oraz rozwijać. Co robić? Dobrym pomysłem jest skupienie się na wzmacnianiu jej czterech filarów (4C), takich jak:

• poczucie wpływu/kontrola (control)
• zaangażowanie (commitment),
• wyzwanie (challenge),
• pewność siebie (confidence).

Co to dokładnie znaczy? Kontrola (poczucie wpływu) obejmuje zarówno umiejętność zarządzania emocjami, jak i poczucie wpływu na własne życie (przekonanie o tym, że mam wpływ na swój los).

Zaangażowanie to zdolność do wyznaczania sobie celów oraz konsekwentnego dążenia do ich realizacji (wytrwałość w realizowaniu zadań).

Wyzwania są rozumiane jako gotowość do wychodzenia poza strefę komfortu i uczenia się z nowych doświadczeń (postrzeganie życiowych wyzwań jako szansy).

Pewność siebie to wiara we własne możliwości i kompetencje, także w kontaktach z innymi ludźmi (duża wiara w swoje możliwości).

Dzięki tym prostym krokom można sukcesywnie budować odporność psychiczną, która pomaga radzić sobie z wyzwaniami, stres i trudnościami życia.

Dlaczego warto dbać o odporność psychiczną?

Odporność psychiczną warto pielęgnować, ponieważ działa ona jak wewnętrzna tarcza, która chroni przed wypaleniem, przemęczeniem i negatywnymi skutkami. Pozwala zachować spokój w chaosie, lepiej radzić sobie z codziennym stresem i szybciej wracać do równowagi po trudnych doświadczeniach. Kiedy już to wiesz, dbaj o siebie!